Trening Zastępowania Agresji jest wielostronną, naukowo uzasadnioną interwencją poznawczo-behawioralną, skierowaną na zmianę zachowań agresywnych. Jest on odmianą amerykańskiego programu Aggression Replacement Training - ART dostosowanego kulturowo do warunków polskich z wykorzystaniem wskazówek twórców ART, Arnolda Goldsteina i Barrego Glicka. Niektórzy nazywają ART terapią lub socjoterapią agresji. I w zasadzie można tak mówić, pamiętając jednak o tym, że słowo terapia jest używane tu w innym rozumieniu niż w medycynie. Agresja nie jest bowiem chorobą, tylko jest sposobem zachowania. Trening uczy alternatywnych wobec agresji sposobów zachowania.
U podstaw Treningu Zastępowania Agresji leży przekonanie, iż podstawowymi przyczynami agresywnych zachowań u dzieci i młodzieży są deficyty w trzech głównych obszarach:
- kontrolowaniu własnej impulsywności;
- znajomości prospołecznych sposobów zachowania i umiejętności ich stosowania;
- rozwoju myślenia moralnego.
Trening Zastępowania Agresji obejmuje:
- Trening Umiejętności Społecznych - uczący co robić, aby osiągać sukcesy społeczne;
- Trening Kontroli Złości - uczący czego nie robić w stanie pobudzenia emocjonalnego, dostarczający technik identyfikowania sygnałów złości i reagowania we właściwy sposób;
- Trening Wnioskowania Moralnego - uczący rozważania różnych punktów widzenia oraz podejmowania odpowiedzialnych i dojrzałych decyzji.
Zaletami Treningu Zastępowania Agresji są m.in. jego:
- wieloaspektowość, czyli połączenie pacy nad trzema obszarami jednocześnie: zachowaniem, emocjami i rozwojem moralnym,
- wyraźna strukturalizacja metody, co ułatwia zarówno uczenie jej, jak i stosowanie wobec osób jej poddawanych,
- możliwość zastosowania wobec osób w różnym wieku, o różnej strukturze społecznej, rozwoju intelektualnym o różnym nasileniu zachowań agresywnych.
Pierwotnie ART został zaprojektowany dla resocjalizacji trudnej młodzieży. Obecnie Trening Zastępowania Agresji skierowany jest do dzieci, młodzieży i dorosłych, zarówno tych, którzy przejawiają różne trudności (zachowania agresywne, nieśmiałość itp.), jak również tych, którzy z powodzeniem radzą sobie w codziennym życiu. Trenowanie objętych programem umiejętności daje możliwość zmiany agresywnego zachowania na takie, które ma cechy zachowania prospołecznego.
Trening Zastępowania Agresji może być stosowany w szeroko rozumianej profilaktyce społecznej zarówno jako oferta nauczenia jego odbiorców postaw prospołecznych, jak również warsztat zabezpieczający młodzież przed niepożądanymi zachowaniami. W istotny sposób przyczynia się do trwałego nabywania umiejętności kontrolowania wybuchów agresji, opanowania złości, a jednocześnie uczy konstruktywnych zachowań społecznych, wzmacnia transfer umiejętności wyuczonych podczas treningu na sytuacje życia codziennego.
