Diagnoza i terapia specyficznych trudności w uczeniu się

Szczegóły
Oferta Poradni
Pomoc osobom o specjalnych potrzebach edukacyjnych

Dysleksja

Co to jest dysleksja?

Są to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu występujące u uczniów w normie intelektualnej, spowodowane zaburzeniami rozwoju funkcji słuchowo-językowych, wzrokowo-przestrzennych i ruchowych oraz zaburzeniami koordynacji tych funkcji.

Dla precyzyjnego wskazania rodzaju trudności rozróżnia się trzy pojęcia:

  • dysleksja - specyficzne trudności w czytaniu;
  • dysortografia - trudności w opanowaniu poprawnej pisowni;
  • dysgrafia - niski poziom graficzny pisma (pismo nieczytelne).

Objawy specyficznych trudności:

  • w czytaniu - wolne tempo czytania, słaba technika (przedłużony etap głoskowania), znaczna liczba błędów, słabe rozumienie tekstu, niechęć do czytania;
  • w pisaniu - trudności w pisaniu ze słuchu, z pamięci, w przepisywaniu, duża ilość popełnianych błędów (ortograficznych i specyficznych – charakterystycznych dla rozpoznanych zaburzeń), niekształtne pismo.

Kiedy można stwierdzić dysleksję?

Symptomy w postaci spowolnienia rozwoju psychomotorycznego mogą się pojawiać już u małych dzieci. W okresie przedszkolnym natomiast rozpoznaje się opóźnienia rozwoju funkcji wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych i ruchowych, do których na pierwszym etapie edukacji dołączają się izolowane trudności w uczeniu się czytania i pisania. Mówimy wówczas o ryzyku dysleksji.

W świetle aktualnych przepisów opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się może być wydana uczniowi nie wcześniej niż po ukończeniu klasy III szkoły podstawowej i nie później niż do ukończenia szkoły podstawowej.

Przepisy dopuszczają także wydanie takiej opinii uczniowi szkoły ponadpodstawowej – na wniosek nauczyciela lub specjalisty wykonującego w szkole zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej jak i na wniosek rodziców albo pełnoletniego ucznia. Wniosek taki wraz z uzasadnieniem składa się do dyrektora szkoły. Dyrektor, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, przekazuje wniosek wraz z uzasadnieniem oraz opinią rady pedagogicznej do poradni psychologiczno-pedagogicznej i informuje o tym rodziców albo pełnoletniego ucznia.

Diagnoza dysleksji wymaga przeprowadzenia w poradni badania psychologicznego, pedagogicznego i w razie potrzeby logopedycznego.

  • Badanie odbywa się na podstawie zgłoszenia złożonego do poradni przez rodziców/prawnych opiekunów ucznia.
  • Do zgłoszenia należy dołączyć opinię nauczyciela języka polskiego o uczniu oraz jego sprawdziany ortograficzne i/lub inne prace i wytwory pisemne.

Jak pomóc uczniowi ze zdiagnozowana dysleksją?

Z uwagi na specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu uczeń wymaga profesjonalnego wsparcia i dostosowania wymagań edukacyjnych do jego indywidualnych potrzeb i możliwości oraz ograniczeń rozwojowych. Terapia w ramach specjalistycznych zajęć korekcyjno-kompensacyjnych ma na celu usprawnianie zaburzonych funkcji oraz rozwijanie sprawności czytania i pisania. Równolegle odbywa się praca nad eliminowaniem stresu wynikającego z doświadczanych trudności, a tym samym nad zapobieganiem wtórnym zaburzeniom emocji i motywacji, takim jak obniżenie samooceny, lęk szkolny, czy zniechęcenie do nauki.

Najlepsze i najskuteczniejsze rezultaty osiąga się w wyniku intensywnej i systematycznej pracy na zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych oraz przez ćwiczenia wykonywane regularnie w domu według zaleceń terapeuty i nauczyciela.

 

Dyskalkulia

 

Co to jest dyskalkulia rozwojowa?

Są to specyficzne trudności w nabywaniu umiejętności arytmetycznych występujące u uczniów w normie intelektualnej, spowodowane zaburzeniami funkcji poznawczych odpowiedzialnych za nabywanie wiadomości i umiejętności matematycznych. Podobnie jak w przypadku dysleksji rozwojowej mogą to być zaburzenia: uwagi, pamięci, myślenia matematycznego, logicznego, funkcji wzrokowo - przestrzennych, słuchowo - językowych, kinestetyczno - ruchowych oraz ich wzajemnej koordynacji.

 

Dla precyzyjnego wskazania rodzaju trudności rozróżnia się następujące pojęcia:

  • dyskalkulia werbalna - trudności słownego wyrażania pojęć i zależności matematycznych;
  • dyskalkulia wykonawcza - zaburzenie manipulowania konkretnymi lub obrazowymi obiektami w celach matematycznych;
  • dyskalkulia leksykalna - zaburzenie zdolności odczytywania symboli matematycznych;
  • dyskalkulia graficzna - trudnościami w zapisywaniu symboli operacyjnych (współwystępuje często z dysgrafią i dysleksją);
  • dyskalkulia pojęciowo–wykonawcza - zaburzenie rozumienia idei matematycznych;
  • dyskalkulia operacyjna - zaburzenie zdolności wykonywania operacji matematycznych w obrębie czterech podstawowych działań, w konsekwencji zastępowanie bardziej skomplikowanych czynności prostszymi.

Objawy dyskalkulii

symptomy pojawiające się w procesie nabywania umiejętności posługiwania się liczbami i symbolami graficznymi już na początkowym etapie edukacji, to między innymi:

  • trudności z liczeniem w znaczeniu prostego przeliczania obiektów, jak też wykonywania operacji arytmetycznych pamięciowych i pisemnych;
  • kłopoty z odczytywaniem i zapisywaniem cyfr, liczb i znaków (odczytywanie liczb od prawej do lewej strony, popełnianie błędów o charakterze rewersji (mylenie 6 i 9), inwersji (98 i 89), opuszczeń i przestawień cyfrowych);
  • problemy ze opanowaniem zasad i reguł matematycznych;
  • niemożność zrozumienia poleceń i treści zadań;
  • trudności z orientacją przestrzenną, mylenie kierunków oraz strony lewej i prawej;
  • kłopoty zastosowaniem matematyki w praktyce, w życiu codziennym (czytanie map, posługiwanie się pieniędzmi, określanie czasu na zegarze, stosowanie miar długości, ciężaru, wielkości).

 

Kiedy można stwierdzić dyskalkulię?

Czynniki ryzyka dyskalkulii możemy wyodrębnić u dziecka w wieku 8-9 lat. Natomiast diagnozy specyficznych trudności w uczeniu się matematyki dokonujemy dopiero u uczniów na drugim etapie edukacyjnym, czyli u tych którzy ukończyli 10 rok życia. Wstępne rozpoznanie trudności powinno jednak nastąpić wcześniej, gdy tylko problemy się pojawią.

Diagnoza dyskalkulii

wymaga przeprowadzenia w poradni badania psychologicznego oraz pedagogicznego.

  • Badanie odbywa się na podstawie zgłoszenia złożonego do poradni przez rodziców/prawnych opiekunów ucznia.
  • Do zgłoszenia należy dołączyć opinię nauczyciela matematyki o uczniu wraz ze świadectwami szkolnymi od najwcześniejszych lat, sprawdzianami, zeszytami matematycznymi.

Jak pomóc uczniowi ze zdiagnozowaną dyskalkulią?

Celem pracy powinno być stopniowe wdrażanie ucznia do realizowania wymagań edukacyjnych na miarę jego indywidualnych możliwości i ograniczeń rozwojowych. Nowe umiejętności należy budować na tym, co uczeń już potrafi i robi dobrze. Cały proces korekcyjno-kompensacyjny powinien być skoncentrowany na doprowadzeniu ucznia do takiego stopnia samodzielności w rozwiązywaniu zadań matematycznych, który pozwoli mu na względnie sprawne funkcjonowanie na lekcjach matematyki.

Warunkiem koniecznym dla przezwyciężania omawianych trudności jest udział ucznia w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych prowadzonych przez terapeutę oraz systematyczna praca samokształceniowa w domu oparta o wskazania terapeuty i nauczyciela pracującego z uczniem w szkole.